高斯混合模型

高斯混合模型简介:
高斯混合模型是一种无监督聚类算法,一般使用EM算法进行求解。
Kmeans VS GMM:Kmeans算法本质上用的也是EM算法求解的。

本章节内容参考了李航博士的《统计学习方法》
本节不同之处在于分析讨论了多维度空间的高斯混合模型

1 高斯混合模型推导
1.1 高斯混合模型

定义:高斯混合模型是指具有如下形式的概率分布模型:

p ( y ∣ θ ) = ∑ k = 1 K α k ϕ ( y ∣ θ k ) (1) p(y|\theta) = \sum_{k=1}^K \alpha_k \phi(y|\theta_k) \tag1 p(yθ)=k=1Kαkϕ(yθk)(1)

其中, ϕ k \phi_k ϕk是系数, ϕ k ≥ 0 \phi_k \ge 0 ϕk0, ∑ k = 1 K α k = 1 \sum_{k=1}^K \alpha_k = 1 k=1Kαk=1; ϕ ( y ∣ θ k ) \phi(y|\theta_k) ϕ(yθk)是高斯分布密度函数, θ k = ( μ k , Σ ) \theta_k=(\mu_k,\Sigma) θk=(μk,Σ),

ϕ ( y ∣ θ k ) = 1 ( 2 π ) D 2 ∣ ∣ Σ ∣ ∣ 1 2 e x p [ − 1 2 ( y − μ ) T Σ − 1 ( y − μ ) ] (2) \phi(y|\theta_k) = \frac {1}{(2\pi)^{\frac{D}2} ||\Sigma||^{\frac{1}{2}}} exp [-\frac{1}{2} (y-\mu)^T \Sigma^{-1} (y - \mu)] \tag2 ϕ(yθk)=(2π)2DΣ211exp[21(yμ)TΣ1(yμ)](2)

称为第 k k k个分模型,其中 D D D是当个特征的特征维度。

Σ \Sigma Σ的解释:
Σ \Sigma Σ是对称矩阵, Σ T = Σ \Sigma^T=\Sigma ΣT=Σ

1.2 高斯混合模型参数估计的EM算法

假设观测数据 y 1 , y 2 , . . . , y N y_1,y_2,...,y_N y1,y2,...,yN(每个样本维度是 D D D)由高斯混合模型生成,
p ( y ∣ θ ) = ∑ k = 1 K α k ϕ ( y ∣ θ k ) (3) p(y|\theta) = \sum_{k=1}^K \alpha_k \phi(y|\theta_k) \tag3 p(yθ)=k=1Kαkϕ(yθk)(3)

其中, θ = ( α 1 , α 2 , . . . , α K ; θ 1 , θ 2 , . . . , θ K ) \theta=(\alpha_1, \alpha_2,...,\alpha_K;\theta_1,\theta_2,...,\theta_K) θ=(α1,α2,...,αK;θ1,θ2,...,θK).

设想样本是这样产生的:
1.依据概率 α k \alpha_k αk, 选择对应的高斯分布模型;
2.依据高斯分布模型生成观测数据。

对于已知的观测数据,反映某个观测数据 y j y_j yj来自哪一个分模型是未知的,这也就是这个模型中的隐变量,以 γ j k \gamma_{jk} γjk表示。

加入隐变量可以得到全变量的似然函数:

p ( y , γ ∣ θ ) = ∏ j = 1 N ∏ k = 1 K [ α k ϕ ( y ∣ θ k ) ] γ j k (4) p(y,\gamma|\theta)= \prod_{j=1}^{N} \prod_{k=1}^{K} [\alpha_k \phi(y|\theta_k)]^{\gamma_{jk}} \tag4 p(y,γθ)=j=1Nk=1K[αkϕ(yθk)]γjk(4)

这个有一个点需要说明一下:
就是(3)式和(4)的表达式是有区别的。通俗的说(3)式是求和形式,而(4)式是求积的形式。
这是因为(3)式是对模型的表示,即表示模型的构成;而(4)式是所有变量对于单个变量的似然函数表示。

对应的对数似然函数:

log ⁡ p ( y , γ ∣ θ ) = log ⁡ ∏ j = 1 N ∏ k = 1 K [ α k ϕ ( y j ∣ θ k ) ] γ j k = ∑ j = 1 N ∑ k = 1 K γ j k log ⁡ [ α k ϕ ( y j ∣ θ k ) ] = ∑ j = 1 N ∑ k = 1 K γ j k [ log ⁡ α k + log ⁡ ϕ ( y j ∣ θ k ) ] = ∑ k = 1 K [ ∑ j = 1 N γ j k log ⁡ α k + ∑ j = 1 N γ j k log ⁡ ϕ ( y j ∣ θ k ) ] \begin{aligned} \log p(y,\gamma|\theta) &= \log \prod_{j=1}^{N} \prod_{k=1}^{K} [\alpha_k \phi(y_j|\theta_k)]^{\gamma_{jk}} \\ &= \sum_{j=1}^{N} \sum_{k=1}^{K} {\gamma_{jk}} \log [\alpha_k \phi(y_j|\theta_k)] \\ &= \sum_{j=1}^{N} \sum_{k=1}^{K} {\gamma_{jk}} [\log \alpha_k + \log \phi(y_j|\theta_k)] \\ &= \sum_{k=1}^{K} [\sum_{j=1}^{N} {\gamma_{jk}}\log \alpha_k + \sum_{j=1}^{N} \gamma_{jk} \log \phi(y_j|\theta_k)] \\ \end{aligned} logp(y,γθ)=logj=1Nk=1K[αkϕ(yjθk)]γjk=j=1Nk=1Kγjklog[αkϕ(yjθk)]=j=1Nk=1Kγjk[logαk+logϕ(yjθk)]=k=1K[j=1Nγjklogαk+j=1Nγjklogϕ(yjθk)]

E 步:

隐变量 γ j k \gamma_{jk} γjk表示观测数据 y j y_j yj来自哪一个分模型,所以:

γ ^ j k = α k ϕ ( y i ∣ θ k ) ∑ k = 1 K α k ϕ ( y i ∣ θ k ) \hat \gamma_{jk} = \frac {\alpha_k \phi(y_i|\theta_k)}{\sum_{k=1}^{K} \alpha_k \phi(y_i|\theta_k)} γ^jk=k=1Kαkϕ(yiθk)αkϕ(yiθk)

又有:

Q ( θ , θ ( i ) ) = ∑ k = 1 K [ ∑ j = 1 N γ ^ j k log ⁡ α k + ∑ j = 1 N γ ^ j k log ⁡ ϕ ( y j ∣ θ k ) ] Q(\theta, \theta^{(i)}) = \sum_{k=1}^{K} [\sum_{j=1}^{N} {\hat \gamma_{jk}}\log \alpha_k + \sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk} \log \phi(y_j|\theta_k)] Q(θ,θ(i))=k=1K[j=1Nγ^jklogαk+j=1Nγ^jklogϕ(yjθk)]

将(2)式带入得:

Q ( θ , θ ( i ) ) = ∑ k = 1 K { ∑ j = 1 N γ ^ j k log ⁡ α k + ∑ j = 1 N γ ^ j k log ⁡ 1 ( 2 π ) D 2 ∣ ∣ Σ k ∣ ∣ 1 2 e x p [ − 1 2 ( y j − μ k ) T Σ k − 1 ( y j − μ k ) ] } Q(\theta, \theta^{(i)}) = \sum_{k=1}^{K} \{\sum_{j=1}^{N} {\hat \gamma_{jk}}\log \alpha_k + \sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk} \log \frac {1}{(2\pi)^{\frac{D}2} ||\Sigma_k||^{\frac{1}{2}}} exp [-\frac{1}{2} (y_j-\mu_k)^T \Sigma_{k}^{-1} (y_j - \mu_k)] \} Q(θ,θ(i))=k=1K{j=1Nγ^jklogαk+j=1Nγ^jklog(2π)2DΣk211exp[21(yjμk)TΣk1(yjμk)]}

上式展开得:

Q ( θ , θ ( i ) ) = ∑ k = 1 K { ∑ j = 1 N γ ^ j k log ⁡ α k − ∑ j = 1 N γ ^ j k log ⁡ ( 2 π ) D 2 − ∑ j = 1 N γ ^ j k 2 log ⁡ ∣ ∣ Σ k ∣ ∣ − ∑ j = 1 N γ ^ j k [ 1 2 ( y j − μ k ) T Σ k − 1 ( y j − μ k ) ] } Q(\theta, \theta^{(i)}) = \sum_{k=1}^{K} \{\sum_{j=1}^{N} {\hat \gamma_{jk}}\log \alpha_k - \sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk} \log (2\pi)^{\frac{D}2} - \sum_{j=1}^{N} \frac{\hat \gamma_{jk}}{2} \log ||\Sigma_k|| - \sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk} [\frac{1}{2} (y_j-\mu_k)^T \Sigma_{k}^{-1} (y_j - \mu_k)] \} Q(θ,θ(i))=k=1K{j=1Nγ^jklogαkj=1Nγ^jklog(2π)2Dj=1N2γ^jklogΣkj=1Nγ^jk[21(yjμk)TΣk1(yjμk)]}

可以从matrix cookbook 找到矩阵偏导

1.求 μ \mu μ
先整理出来含有 μ \mu μ的项:

L ( μ k ) = − ∑ j = 1 N γ ^ j k [ 1 2 ( y j − μ k ) T Σ k − 1 ( y j − μ k ) ] L(\mu_k) = - \sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk} [\frac{1}{2} (y_j-\mu_k)^T \Sigma_{k}^{-1} (y_j - \mu_k)] L(μk)=j=1Nγ^jk[21(yjμk)TΣk1(yjμk)]

∂ L ( μ k ) ∂ μ k = ∑ j = 1 N γ ^ j k Σ k − 1 ( y j − μ k ) ) \frac {\partial L(\mu_k)}{\partial \mu_k} = \sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk} \Sigma_{k}^{-1} (y_j - \mu_k)) μkL(μk)=j=1Nγ^jkΣk1(yjμk))

∂ L ( μ k ) ∂ μ k = 0 \frac {\partial L(\mu_k)}{\partial \mu_k} =0 μkL(μk)=0 得:

μ ^ k = ∑ j = 1 N γ ^ j k y j ∑ j = 1 N γ ^ j k \hat \mu_k = \frac {\sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk} y_j} {\sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk}} μ^k=j=1Nγ^jkj=1Nγ^jkyj

2.求 Σ k \Sigma_k Σk
同样的先整理出来含有 Σ \Sigma Σ的项:

L ( Σ k ) = − ∑ j = 1 N γ ^ j k 2 log ⁡ ∣ ∣ Σ k ∣ ∣ − ∑ j = 1 N γ ^ j k [ 1 2 ( y j − μ k ) T Σ k − 1 ( y j − μ k ) ] L(\Sigma_k) = -\sum_{j=1}^{N} \frac{\hat \gamma_{jk}}{2} \log ||\Sigma_k||- \sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk} [\frac{1}{2} (y_j-\mu_k)^T \Sigma_{k}^{-1} (y_j - \mu_k)] L(Σk)=j=1N2γ^jklogΣkj=1Nγ^jk[21(yjμk)TΣk1(yjμk)]

求导取零可以得到:

Σ ^ k = ∑ j = 1 N γ ^ j k ( y j − μ k ) ( y j − μ k ) T ∑ j = 1 N γ ^ j k \hat \Sigma_k = \frac {\sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk} (y_j-\mu_k)(y_j-\mu_k)^T} {\sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk}} Σ^k=j=1Nγ^jkj=1Nγ^jk(yjμk)(yjμk)T

3.最后求 α k \alpha_k αk

L ( α k ) = ∑ j = 1 N γ ^ j k log ⁡ α k L(\alpha_k) = {\sum_{j=1}^{N} {\hat \gamma_{jk}}\log \alpha_k} L(αk)=j=1Nγ^jklogαk

加上限制条件:

∑ k = 1 K α k = 1 (5) \sum_{k=1}^K \alpha_k = 1 \tag5 k=1Kαk=1(5)

用朗格朗日函数:

L ( α k , λ ) = ∑ j = 1 N γ ^ j k log ⁡ α k + λ ( ∑ k = 1 K α k − 1 ) L(\alpha_k, \lambda) = {\sum_{j=1}^{N} {\hat \gamma_{jk}}\log \alpha_k} + \lambda (\sum_{k=1}^K \alpha_k - 1) L(αk,λ)=j=1Nγ^jklogαk+λ(k=1Kαk1)

得到:

∂ L ( α k ) ∂ α k = ∑ j = 1 N γ ^ j k 1 α k + λ = 0 \frac {\partial L(\alpha_k)}{\partial \alpha_k} = {\sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk}} \frac {1}{\alpha_k} + \lambda = 0 αkL(αk)=j=1Nγ^jkαk1+λ=0

则:

α k = ∑ j = 1 N γ ^ j k − λ (6) \alpha_k = \frac {\sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk}}{-\lambda} \tag6 αk=λj=1Nγ^jk(6)

将(5)式带入(6)式得:

∑ k = 1 K ∑ j = 1 N γ ^ j k = − λ \sum_{k=1}^K \sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk} = -\lambda k=1Kj=1Nγ^jk=λ

因为:

∑ k = 1 K γ ^ j k = 1 \sum_{k=1}^K \hat \gamma_{jk} = 1 k=1Kγ^jk=1

所以:

− λ = N -\lambda = N λ=N

故:

α k = ∑ j = 1 N γ ^ j k N \alpha_k = \frac {\sum_{j=1}^{N} \hat \gamma_{jk}}{N} αk=Nj=1Nγ^jk

2 高斯混合模型python实现
2.1 模型实现
import numpy as np
np.random.seed(None)


class MyGMM(object):
    def __init__(self, K=3):
        """
        高斯混合模型,用EM算法进行求解
        :param K: 超参数,分类类别

        涉及到的其它参数:
        :param N: 样本量
        :param D: 单个样本的维度
        :param alpha: 模型参数,高斯函数的系数,决定高斯函数的高度,维度(K)
        :param mu: 模型参数,高斯函数的均值,决定高斯函数的中型位置,维度(K,D)
        :param Sigma: 模型参数,高斯函数的方差矩阵,决定高斯函数的形状,维度(K,D,D)
        :param gamma: 模型隐变量,决定单个样本具体属于哪一个高斯分布,维度(N,K)
        """
        self.K = K
        self.params = {
            'alpha': None,
            'mu': None,
            'Sigma': None,
            'gamma': None
        }

        self.N = None
        self.D = None

    def __init_params(self):
        # alpha 需要满足和为1的约束条件
        alpha = np.random.rand(self.K)
        alpha = alpha / np.sum(alpha)
        mu = np.random.rand(self.K, self.D)
        Sigma = np.array([np.identity(self.D) for _ in range(self.K)])
        # 虽然gamma有约束条件,但是第一步E步时会对此重新赋值,所以可以随意初始化
        gamma = np.random.rand(self.N, self.K)

        self.params = {
            'alpha': alpha,
            'mu': mu,
            'Sigma': Sigma,
            'gamma': gamma
        }

    def _gaussian_function(self, y_j, mu_k, Sigma_k):
        '''
        计算高纬度高斯函数
        :param y_j: 第j个观测值
        :param mu_k: 第k个mu值
        :param Sigma_k: 第k个Sigma值
        :return:
        '''
        # 先取对数
        n_1 = self.D * np.log(2 * np.pi)
        # 计算数组行列式的符号和(自然)对数。
        _, n_2 = np.linalg.slogdet(Sigma_k)

        # 计算矩阵的(乘法)逆矩阵。
        n_3 = np.dot(np.dot((y_j - mu_k).T, np.linalg.inv(Sigma_k)), y_j - mu_k)
        
        # 返回是重新取指数抵消前面的取对数操作
        return np.exp(-0.5 * (n_1 + n_2 + n_3))

    def _E_step(self, y):
        alpha = self.params['alpha']
        mu = self.params['mu']
        Sigma = self.params['Sigma']

        for j in range(self.N):
            y_j = y[j]
            gamma_list = []
            for k in range(self.K):
                alpha_k = alpha[k]
                mu_k = mu[k]
                Sigma_k = Sigma[k]
                gamma_list.append(alpha_k * self._gaussian_function(y_j, mu_k, Sigma_k))

            # 对隐变量进行迭代跟新
            self.params['gamma'][j, :] = np.array([v / np.sum(gamma_list) for v in gamma_list])

    def _M_step(self, y):
        mu = self.params['mu']
        gamma = self.params['gamma']
        for k in range(self.K):
            mu_k = mu[k]
            gamma_k = gamma[:, k]
            gamma_k_j_list = []
            mu_k_part_list = []
            Sigma_k_part_list = []
            for j in range(self.N):
                y_j = y[j]
                gamma_k_j = gamma_k[j]
                gamma_k_j_list.append(gamma_k_j)

                # mu_k的分母的分母列表
                mu_k_part_list.append(gamma_k_j * y_j)

                # Sigma_k的分母列表
                Sigma_k_part_list.append(gamma_k_j * np.outer(y_j - mu_k, (y_j - mu_k).T))

            # 对模型参数进行迭代更新
            self.params['mu'][k] = np.sum(mu_k_part_list, axis=0) / np.sum(gamma_k_j_list)
            self.params['Sigma'][k] = np.sum(Sigma_k_part_list, axis=0) / np.sum(gamma_k_j_list)
            self.params['alpha'][k] = np.sum(gamma_k_j_list) / self.N

    def fit(self, y, max_iter=100):
        y = np.array(y)
        self.N, self.D = y.shape
        self.__init_params()

        for _ in range(max_iter):
            self._E_step(y)
            self._M_step(y)
2.1 模型检测
def get_samples(n_ex=1000, n_classes=3, n_in=2, seed=None):
    # 生成100个样本,为了能够在二维平面上画出图线表示出来,每个样本的特征维度设置为2
    from sklearn.datasets.samples_generator import make_blobs
    from sklearn.model_selection import train_test_split
    y, _ = make_blobs(
        n_samples=n_ex, centers=n_classes, n_features=n_in, random_state=seed)
    return y


def run_my_model():
    from matplotlib import pyplot as plt
    my = MyGMM()
    y = get_samples()
    my.fit(y)

    max_index = np.argmax(my.params['gamma'], axis=1)
    print(max_index)

    k1_list = []
    k2_list = []
    k3_list = []

    for y_i, index in zip(y, max_index):
        if index == 0:
            k1_list.append(y_i)
        elif index == 1:
            k2_list.append(y_i)
        else:
            k3_list.append(y_i)
    k1_list = np.array(k1_list)
    k2_list = np.array(k2_list)
    k3_list = np.array(k3_list)

    plt.scatter(k1_list[:, 0], k1_list[:, 1], c='red')
    plt.scatter(k2_list[:, 0], k2_list[:, 1], c='blue')
    plt.scatter(k3_list[:, 0], k3_list[:, 1], c='green')
    plt.show()

在这里插入图片描述

留问题:模型里面没有终止条件,该如何办?

参考资料:
《统计学习方法》 李航著

Logo

CSDN联合极客时间,共同打造面向开发者的精品内容学习社区,助力成长!

更多推荐